Czy konkubinat, a właściwie sytuacja życiowa i zarobkowa konkubenta ma wpływ na wysokość alimentów dla dzieci z poprzedniego małżeństwa?

Najnowsze rozstrzygnięcia sugerują uznanie podejścia, w którym sytuacja życiowa i majątkowa konkubenta jednego z rozwiedzionych małżonków, może wpływać na wysokość alimentów dla byłego małżonka lub dla dzieci z poprzedniego małżeństwa.

Oto cytat z orzeczenia Sądu Najwyższego, reprezentujący takie podejście:
„Usprawiedliwione potrzeby rozwiedzionego małżonka, pozostającego w związku nieformalnym (faktycznym), podlegają ocenie z uwzględnieniem także możliwości zarobkowych i majątkowych partnera rozwiedzionego małżonka w tym związku. W przeciwnym wypadku uprawniony do alimentacji rozwiedziony małżonek byłby w sytuacji uprzywilejowanej w stosunku do drugiego z tych rozwiedzionych małżonków, co niewątpliwie godziłoby w zasady współżycia społecznego (art. 5 kc).” (Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 11 lipca 2000 r., II CKN 1015/00).

Zacytowane orzeczenie opisuje nieco inną sytuację niż ta z początkowego przykładu. Różnica polega na tym, że w konkubinacie żyje małżonek, który pobiera alimenty. Nie eliminuje to jednak aktualności powyższej tezy w obydwu sytuacjach.

W myśl prawa, konkubinat łączy się z powstaniem między partnerami nowej więzi, która nierzadko obejmuje więź gospodarczą. Lekceważenie tej możliwości byłoby podstawą do wydawania rozstrzygnięć niezgodnych z zasadami współżycia społecznego.

Możliwości zarobkowania i potrzeby konkubenta

Przyglądając się sytuacji życiowej i majątkowej stron biorących udział w sprawie rozwodowej, trzeba zwracać uwagę na fakt, że jeden lub oboje byli małżonkowie żyją w konkubinacie.

Jeżeli w nowych związkach powstała więź gospodarcza (a w większości przypadków tak właśnie jest), to na wysokość alimentów mają wpływ potrzeby i możliwości zarobkowania konkubentów.

Nie wolno nam zapominać o obiektywnym podejściu do sprawy. Oznacza to, że uzasadnione potrzeby konkubenta muszą być również brane pod uwagę. W praktyce może być i tak, że w skutek wejścia w konkubinat, możliwości zarobkowe płatnika alimentów obniżyły się, bo jego partnerka nie ma pracy lub zarabia bardzo mało.

Rozstrzygając tego typu kwestię, najlepiej bazować o zasady współżycia społecznego, co obrazuje cytowany wyżej wyrok Sądu Najwyższego.

Orzecznictwo dotyczące wpływu konkubinatu na alimenty bywa sprzeczne 10.7.1998 r. (I CKN 788/97,) Sąd Najwyższy orzekł, że pozostawanie w konkubinacie małżonka, który pobiera alimenty, nie jest wystarczające do ich wygaśnięcia.

Od razu widać, że rozstrzygnięcie to jest sprzeczne z cytowanym tu wyrokiem Sądu Najwyższego. Gdy rozstrzyga się coś w oparciu o zasady współżycia społecznego, wkrada się duża doza uznaniowości, czyli subiektywnych postaw i odczuć poszczególnych osób. Argumentując swoje rozstrzygnięcie należy wykazać jak najwyższy poziom zarówno logicznego myślenia, jak i znajomości prawa.

Wpływ konkubinatu na wysokość świadczenia alimentacyjnego

Podsumowując zagadnienie alimentów w konkubinacie należy zaznaczyć, że usprawiedliwione potrzeby i sytuacja materialna konkubenta powinny wpływać na ustalenia dotyczące alimentów, płaconych zarówno na rzecz byłego małżonka, jak i dzieci. Oczywiście, należy pamiętać, że konkubinat musi obejmować co najmniej częściową więź gospodarczą między partnerami. Wyjątkiem mogą być tu tylko szczególne okoliczności wymagające innego rozwiązania. 

Adwokat Katowice, Wodzisław Śląski, Jastrzębie-Zdrój - Mecenas Patryk Riedel