Odszkodowanie za szkody górnicze
Prowadzimy sprawy o odszkodowanie za szkody górnicze..Pomagamy na terenie całego kraju.Email: adwokat.riedel@gmail.com, tel.: 500 045 724.
W Polsce, regiony górnicze często borykają się z problemem szkód wywołanych przez eksploatację złoża. Szkody górnicze mogą obejmować pęknięcia ścian, przemieszczenia fundamentów, a nawet poważniejsze uszkodzenia strukturalne budynków. Na podstawie ustawy - Prawo Geologiczne i Górnicze przedsiębiorca prowadzący zakład górniczy odpowiada za szkody wyrządzone na nieruchomości, a które powstały w związku z ruchem tego zakładu. Według powyższej ustawy nie można sprzeciwić się ewentualnym, prawdopodobnym zagrożeniom jakie mogą powstać na nieruchomości, nie można żądać wstrzymania ruchu zakładu górniczego, zatem w zasadzie nie ma możliwości uniknięcia szkód górniczych. Na szczęście właściciel nieruchomości może domagać się odszkodowania lub przywrócenia stanu poprzedniego.
Przesłanki odpowiedzialności za szkody górnicze.
Aby można było mówi o odpowiedzialności za powstanie szkód górniczych muszą wystąpić trzy przesłanki:
- Zdarzenie na podstawie którego doszło do powstania szkody;
- Powstanie szkody;
- Związek przyczynowo - skutkowy pomiędzy zdarzeniem a powstałą szkodą.
Zdarzeniem na podstawie którego doszło do powstania szkody jest oczywiście ruch zakładu górniczego. Za szkodę można natomiast uznać wszelkiego rodzaju uszkodzenia na nieruchomości takie jak: pęknięcie ścian, uszkodzenia instalacji, osunięcia, pochylenie budynku, uszkodzenia w poszyciu dachowym, przekrzywienie się ogrodzenia, uszkodzenia pól i gruntów leśnych, itd. Za wiązek przyczynowo - skutkowy należy uznać ruch zakładu górniczego który bezpośrednio wpłynął na powstanie szkody. Należy pamiętać, że odpowiedzialność za szkody górnicze, to odpowiedzialność na zasadzie ryzyka, a więc taka od której nie można się uchylić. W sytuacji takiej nie można również mówić o winie. Jedynym sposobem na uchylenie się od odpowiedzialności za szkody górnicze jest wykazanie, że szkoda powstała na skutek siły wyższej lub działania osób trzecich.
RODZAJE SZKÓD GÓRNICZYCH.
- Szkody Górnicze na budynkach oraz ich częściach, w tym na dodatkowych zabudowach, takich jak: ogrodzenia, garaże, stodoły, budynki gospodarcze, itd.;
- Szkody Górnicze na gruntach;
- Szkody Górnicze na plonach uprawnych.
Podmioty odpowiedzialne za powstanie szkody górniczej.
Za powstanie szkody górniczej odpowiedzialny jest przedsiębiorca prowadzący ruch zakładu górniczego, którego działalność skutkowała powstaniem szkody. Jeżeli nie można określić takiego podmiotu, to za szkodę odpowiedzialność ponosi przedsiębiorca który w dniu ujawnienia szkody miał prawo prowadzić działalność związaną z ruchem zakładu górniczego. Jeżeli takiego podmiotu nie ma ani żadnego następcy prawnego, to odpowiedzialność za szkodę górniczą ponosi Skarb Państwa.
Sposób naprawienia szkody.
Od 1 stycznia 2012 roku nastąpiła zmiana przepisów, od tej pory poszkodowany może samodzielnie dokonać wyboru w jaki sposób żądać naprawienia szkody. Poszkodowany może żądać przywrócenia stanu poprzedniego, czyli może żądać naprawiania szkody lub żądać wypłacenia odszkodowania. Poszkodowany ma prawo wyboru sposobu naprawienia szkody, jednakże może tego dokonać co do szkód powstałych po 1 stycznia 2012 roku. Za szkody powstałe przed tą datą odpowiedzialna za szkodę kopalnia ma obowiązek naprawienia szkód w naturze, a nie wypłaty odpowiedniej sumy pieniężnej tytułem odszkodowania. W takiej sytuacji kopalnia wypłaca odpowiednią sumę pieniężną tylko, gdy naprawienie szkody w naturze jest niemożliwe, albo gdyby pociągało dla odpowiedzialnego za naprawianie szkody zbytnie trudności, lub było nieopłacalne. Istnieje również możliwości samodzielnej naprawy szkód górniczych, za które zakład górniczy zwraca odpowiednią sumę, oczywiście za zgoda odpowiedzialnej kopalni.
JEDNORAZOWE ODSZKODOWANIE ZA SZKODY GÓRNICZE.
Otrzymanie jednorazowego odszkodowania za szkody górnicze nie pozbawia poszkodowanego możliwości do ponownego wystąpienia o odszkodowanie za szkody górnicze powstałe w późniejszym czasie. Oczywiście nie można dochodzić dwukrotnie odszkodowania za tę samą szkodę górniczą, ponieważ występuje wtedy powaga rzeczy osądzonej. Jeżeli po raz kolejny występują szkody górnicze, to traktowane są one jak nowa szkoda i poszkodowany może po raz kolejny domagać się odszkodowania za powstanie szkody górnicze.
W wypadku kiedy koszt naprawy szkód górniczych przewyższa wartość uszkodzonego budynku poszkodowany będzie mógł wyłącznie dochodzić wartości uszkodzonej nieruchomości, tzn. wartości całości uszkodzonej nieruchomości pomniejszonej o wartość jej naturalnego zużycia. W takim wypadku kopalnia/przedsiębiorca nie może być zobowiązany do przywrócenia stanu poprzedniego.
KIEDY NALEŻY ROZWAŻYĆ PROSTOWANIE (REKTYFIKACJE) BUDYNKU W KTÓRYM WYSTĄPIŁY SZKODY GÓRNICZE?
Znaczne przemieszczenia strukturalne: Gdy przemieszczenie fundamentów lub ścian przekracza normy bezpieczeństwa, prostowanie może być konieczne do przywrócenia integralności strukturalnej budynku. Utrata funkcjonalności: Jeśli szkody górnicze wpłynęły na funkcjonalność budynku, na przykład przez problemy z otwieraniem drzwi lub okien, prostowanie może być rozwiązaniem. Istnieje wiele metod prostowania budynków, w zależności od stopnia i rodzaju uszkodzeń. Mogą one obejmować wzmocnienie fundamentów, zastosowanie technik hydraulicznych do podnoszenia budynku, a także metody inżynierii geotechnicznej do stabilizacji gruntu pod budynkiem. Wybór odpowiedniej metody zależy od specyfiki szkody i charakterystyki budynku. Procesy takie jak zapadanie się terenu mogą powodować znaczące wychylenia i przemieszczenia budynków. Decyzja o prostowaniu budynku w takich warunkach zależy od wielu czynników, w tym od stopnia uciążliwości dla mieszkańców i konkretnych parametrów technicznych, takich jak stopień wychylenia konstrukcji.
PROMIL WYCHYLENIA BUDYNKU W KTÓRYM JEST SZKODA GÓRNICZA.
Promil wychylenia jest miarą, która określa stopień pochylenia budynku względem jego pierwotnej, pionowej osi. Jest to kluczowy parametr techniczny, który jest brany pod uwagę przy podejmowaniu decyzji o prostowaniu budynku. Generalnie, drobne wychylenia mogą nie wymagać natychmiastowej interwencji, jednak gdy wychylenie przekracza określone normy bezpieczeństwa, prostowanie budynku staje się koniecznością.
STOPIEŃ UCIĄŻLIWOŚCI KORZYSTANIA Z BUDYNKU MIESZKALNEGO GDZIE SĄ SZKODY GÓRNICZE.
Uciążliwość odnosi się do wpływu, jaki szkody górnicze mają na codzienne życie mieszkańców i użytkowanie budynku. Może to obejmować problemy z otwieraniem i zamykaniem drzwi oraz okien, trudności z poruszaniem się po budynku, zagrożenia bezpieczeństwa spowodowane nierównymi podłogami, czy też wpływ na instalacje wewnętrzne, takie jak rury czy instalacje elektryczne. Proces prostowania może być rozważany, gdy uciążliwość tych problemów staje się znacząca, co negatywnie wpływa na jakość życia mieszkańców oraz bezpieczeństwo użytkowania budynku. Niestety jeśli budynek służy do celów komercyjnych to uciążliwość nie jest brana pod uwagę.
JAK PRZEBIEGA PROCES PROSTOWANIA BUDYNKU?
Ocena techniczna: Dokładna analiza uszkodzeń i struktury budynku, zwykle z użyciem zaawansowanych metod pomiarowych i symulacji komputerowych.
Plan naprawczy: Na podstawie oceny, specjaliści opracowują plan naprawczy, który może obejmować prostowanie. Plan ten określa metody, zakres prac oraz przewidywany czas realizacji.
Wybór technologii: Zależnie od specyfiki uszkodzeń, wybierane są odpowiednie technologie prostowania. Mogą to być metody hydrauliczne, śruby gruntowe, mikropale lub inne techniki inżynierskie.
Realizacja i monitoring: Prace są realizowane zgodnie z planem, przy ciągłym monitoringu zmian w strukturze budynku. Monitoring ten pozwala na dostosowanie działań w przypadku nieprzewidzianych okoliczności.
W Polsce, właściciele budynków dotkniętych szkodami górniczymi mają prawo do odszkodowań i pomocy w naprawie szkód. Współpraca z odpowiednimi instytucjami, takimi jak Wyższy Urząd Górniczy, lokalne urzędy miast, czy spółki górnicze, jest kluczowa w celu uzyskania wsparcia finansowego i technicznego.
JAK ROZPOZNAĆ ŻE W BUDYNKU SĄ SZKODY GÓRNICZE?
Rozpoznanie szkód górniczych w domu jest kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa jego mieszkańców oraz dla utrzymania wartości nieruchomości. Oto kilka głównych sygnałów ostrzegawczych, na które należy zwrócić uwagę, aby rozpoznać szkody górnicze w domu:
Pęknięcia Ścian i Fundamentów.
Poziome pęknięcia: Mogą świadczyć o ruchach poziomych fundamentów, często spowodowanych przez przesunięcia terenu. Pionowe pęknięcia: Często są wynikiem osiadania lub wypiętrzania gruntu pod fundamentami. Krzyżowe pęknięcia: Układ pęknięć przypominający siatkę może wskazywać na różne rodzaje naprężeń w strukturze budynku.
Problemy z Drzwiami i Oknami.
Drzwi i okna, które zaczynają się zacinać lub nie domykają się prawidłowo, mogą sygnalizować przemieszczenia w ramach budowlanych spowodowane deformacją fundamentów lub ścian.
Zmiany Poziomu Podłóg i Sufitów.
Nierówności podłóg, pochyłości, lub widoczne odkształcenia sufitów mogą wskazywać na ruchy strukturalne budynku. Wycieki i Problemy z Wilgocią. Zmiany w poziomie wód gruntowych spowodowane działalnością górniczą mogą prowadzić do problemów z wilgocią w piwnicach i parterach budynków, co manifestuje się poprzez pojawienie się pleśni, mokrych plam na ścianach, czy wycieków.
Drgania i Hałas.
Choć trudniej je bezpośrednio powiązać tylko z szkodami górniczymi, regularne wibracje lub nietypowe hałasy mogą być związane z działalnością górniczą w pobliżu.
Obserwacja Otoczenia.
Znaki osiadania terenu, takie jak nachylenie słupów, drzew, czy nierówności terenu wokół domu, mogą również sygnalizować potencjalne szkody górnicze. Jeśli zauważysz którekolwiek z powyższych sygnałów, ważne jest, aby jak najszybciej skonsultować się ze specjalistami - geodetą, inspektorem budowlanym lub inżynierem strukturalnym, którzy mogą przeprowadzić szczegółową ocenę stanu budynku.
Przedawnienie roszczeń z tytułu powstania szkody górniczej.
Zgodnie z przepisem art. 149 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 roku - Prawo geologiczne i górnicze, przedawnienie szkód górniczych następuje po okresie 5 lat od momentu dowiedzenia się o wyrządzonych szkodach, zatem nie od momentu powstania samej szkody. Po upływie tego okresu, sprawca szkody, tj. kopalnia lub przedsiębiorca, który stał się następcą prawnym może uchylić się od odpowiedzialności za powstałe szkody, tym samym wypłacenia odszkodowania lub naprawienia szkody. Należy zwrócić uwagę, że jeżeli uszkodzenia powstały przed dniem 1 stycznia 2012 roku, zastosowanie do nich mają przepisy uchylonej już ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. - Prawo geologiczne i górnicze, w której istniał krótszy okres przedawnienia, tj. 3 lata, liczony od dowiedzenia się o szkodzie. W przypadku dochodzenia roszczenia po upływie powyższego terminu kopalnia lub jej następca prawny może powołać się na zarzut przedawnienia, co będzie skutkowało oddaleniem powództwa przez Sąd.
Procedura dochodzenia odszkodowania za szkody górnicze.
W celu dochodzenia roszczenia z tytułu powstania szkody górniczej należy złożyć odpowiedni wniosek do odpowiedzialnej kopalni. Przedsiębiorca prowadzący ruch zakładu górniczego, jeżeli uzna wniosek za uzasadniony powinien wykonać odpowiednie oględziny u poszkodowanego właściciela nieruchomości. Kolejnym etapem jest zawarcie odpowiedniej ugody, która reguluje sposób i warunki naprawienia szkody. Poszkodowany nie ma obowiązku podpisywania takiej ugody, jeśli się z nią nie zgadza, może wtedy wystąpić na drogę postępowania sądowego celem dochodzenia swoich praw W wypadku gdyby, kopalnia odmówiła naprawiania szkody, lub nie zareagowała na wniosek poszkodowanego (ma na to 30 dni ) to sprawę również należy skierować na drogę sądową. Wyczerpanie powyższej procedury ugodowej jest warunkiem koniecznym do dochodzenia naprawiania szkody za szkody górnicze przed Sądem.
Zwolnienie z obowiązku uiszczania kosztów sądowych OD POZWU O ODSZKODOWANIE ZA SZKODY GÓRNICZE.
Należy pamiętać, że strona dochodząca naprawiania szkód górniczej wywołanej ruchem odpowiedzialnego zakładu jest zwolniona z kosztów sądowych.
ODSZKODOWANIE ZA SZKODY GÓRNICZE, A NOWY WŁAŚCICIEL NIERUCHOMOŚCI.
Zgodnie z przepisami ustawy Prawo Geologiczne i Górnicze z dnia 9 czerwca 2011 roku właściciel nieruchomości ma prawo żądać naprawienia szkody wyrządzonej ruchem zakładu górniczego ( Kopalni lub jego następcy prawnego ). Nie każdy zdaje sobie sprawę z faktu, że nowy właściciel nieruchomości na której nastąpiła wcześniej szkoda, tj. przed nabyciem nieruchomości nie ma prawa wystąpić z wnioskiem o naprawienia szkody górniczej. Zgodnie z linią orzeczniczą Sądu Najwyższego w tej kwestii z odszkodowaniem za szkody Górnicze może wystąpić tylko i wyłącznie osoba która była właścicielem w czasie kiedy wystąpiła szkoda górnicza. Nawet jeżeli nastąpiła już sprzedaż nieruchomości, to roszczenie o naprawę szkód górniczych nadal przysługuje poprzedniemu właścicielowi nieruchomości. Należy wskazać, że nowy właściciel nieruchomości może dochodzić naprawy szkód górniczych, ale tylko tych które tak naprawdę wystąpiły w czasie po tym jak nabył już jej własność.
UMOWA CESJI (PRZENIESIENIA) WIERZYTELNOŚCI (prawo majątkowe WIERZYCIELA - WŁAŚCICIELA BUDYNKU GDZIE WYSTĘPUJĄ SZKODY GÓRNICZE do otrzymania określonego świadczenia od dłużnika - KOPALNIA) Z TYTUŁU SZKÓD GÓRNICZYCH.
Aby nowy właściciel miał prawo wystąpić z roszczeniem do zakładu górniczego o naprawienie szkód górniczych musi koniecznie zawrzeć umowę ze zbywcą nieruchomości, w której nabywa od poprzedniego właściciela wszelkie roszczenia o naprawienie szkód górniczych przed datą nabycia tej nieruchomości. W takim wypadku nowy właściciel będzie miał prawo domagać się odszkodowania za szkody górnicze powstałe, jeszcze przed datą nabycia nieruchomości. Taka umowa powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.
ZWROT KOSZTÓW ZABEZPIECZENIA WZNOSZONEGO OBIEKTU BUDOWLANEGO NA TERENIE GDZIE WYSTĘPUJĄ SZKODY GÓRNICZE.
Duża część inwestorów, planując budowę obiektu na terenie, nie liczy się z tym, że teren ten jest terenem górniczym. Przyjmują oni, że jeżeli posiadają w już decyzję o warunkach zabudowy, albo decyzję dotyczącą lokalizacji obiektu, to działka, na jakim ma stanąć obiekt budowlany nadaje się do zabudowy. Należy zwrócić uwagę na to, że dużo obszarów położonych na Śląsku nie posiada planu zagospodarowania terenu. W takim przypadku występuje zagrożenie, że okaże się, że na danym terenie w określonym czasie nie będzie możliwa zabudowa, z tego względu, że położony będzie w obszarze, na którym aktualnie prowadzi się eksploatację górniczą. Teren nadaje się do zabudowy dopiero wtedy gdy zakończy się eksploatację. Często skutki eksploatacji górniczej dają oznaki nawet po wielu latach od jej zakończenia. Każdy inwestor planujący budowę powyżej wskazanym terenie, powinien zapoznać się z Decyzją Okręgowego Urzędu Górniczego. Dopiero w oparciu o jej treść, projektant dokonuje oceny gotowości danego terenu do inwestycji. Kopalnia, do której kierowane są roszczenia, zawsze ma obowiązek określenia przewidywanego rodzaju szkód górniczych. Jeżeli tego nie uczyni, to nie dostanie z Urzędu Górniczego zgody na to, by prowadzić eksploatację. Rodzaj szkód jest zazwyczaj określony w danej koncesji. Rodzaje szkód górniczych określa się przy pomocy wskaźników deformacji terenu. Kategoria terenów górniczych określa się w skali od I do V.
Kopalnia ma obowiązek zwrócenia inwestorowi nakładów poniesionych na zabezpieczenie obiektów budowlanych przed skutkami wpływów eksploatacji górniczej. Po zakończonej inwestycji inwestor zwraca się do kopalni, o zwrot poniesionych przez niego nakładów. Konieczną przesłanką zwrotu kosztów zabezpieczeń przed szkodami górniczymi jest przedstawienia kosztorysu, z którego wynika jakie koszty zostały poniesione na zabezpieczenie danego obiektu. Przesłanką wypłaty stosownego odszkodowania jest ugoda zawarta pomiędzy inwestorem a kopalnią, na podstawie przedstawiania stosownej dokumentacji. Jeżeli Kopalnia nie chce dokonać wypłaty, lub zaniża wskazaną przez inwestora sumę odszkodowania jaką chce wypłacić, to inwestorowi pozostaje droga sądowa do dochodzenia swoich roszczeń.
KTO JEST UPRAWNIONY DO ZGŁOSZENIA ROSZCZENIA O KOMPENSATĘ ZA USZKODZENIA WYNIKAJĄCE Z DZIAŁALNOŚCI GÓRNICZEJ?
Roszczenie o kompensatę za uszkodzenia wynikające z działalności górniczej może przedstawić indywidualny właściciel lub przedsiębiorca posiadający tytuł do nieruchomości, dzierżawę, zarząd lub prawo użytkowania budynku dotkniętego przez eksploatację górniczą. Roszczenie to kieruje się bezpośrednio do przedsiębiorstwa górniczego lub innej jednostki zajmującej się wydobyciem na terenie, gdzie znajduje się uszkodzony obiekt. Możliwe jest również obciążenie odpowiedzialnością firmy, która w momencie wykrycia uszkodzenia miała prawnie zezwolenie na przeprowadzanie działań górniczych w tej lokalizacji. W przypadku niemożności ustalenia takiej firmy, za szkody odpowiada Skarb Państwa, do którego należy skierować roszczenie.
JAKIE ELEMENTY MUSZĄ ZNAJDOWAĆ SIĘ W ROSZCZENIU O ODSZKODOWANIE ZA USZKODZENIA GÓRNICZE?
W zgłoszeniu o kompensatę za uszkodzenia górnicze powinny znaleźć się: informacje o właścicielu terenu lub nieruchomości (lub jego zarządzającym/użytkowniku/dzierżawcy), dane dotyczące uszkodzonej nieruchomości, terenu lub zniszczonej uprawy, której dotyczy szkoda, data odkrycia uszkodzenia górniczego, prawny tytuł własności do nieruchomości, lokalizacja nieruchomości, szczegółowy opis uszkodzenia, w przypadku rolnictwa typ i rozmiar zniszczonej uprawy.
W przypadku, gdy kopalnia odpowiedzialna za uszkodzenia górnicze unika obowiązku naprawy szkód górniczych lub proponuje niewystarczającą kwotę kompensaty, a po upływie trzydziestu dni od złożenia roszczenia otrzymujemy odmowę lub nie dostajemy żadnej reakcji, poszkodowani mają prawo do dochodzenia swoich roszczeń przed sądem. W sporządzeniu roszczenia o kompensatę za uszkodzenia górnicze oraz w prowadzeniu sprawy sądowej w celu uzyskania zadośćuczynienia.