Rozwód z osobą pozbawioną wolności



Ostatnio zetknąłem się z sytuacją, w której kobieta chciała rozwieść się z mężem odbywającym w zakładzie karnym karę pozbawienia wolności.


Czy fakt, że mąż znajduje się właśnie tam ma jakiś wpływ na sprawę rozwodową? Jak prowadzone są tego typu sprawy? Czy pozbawienie wolności wpływa jakoś na winę za rozkład pożycia?

Oto pytania, na które odpowiem w poniższym wpisie.


W zakresie samej procedury rozwodowej, fakt, że jeden z małżonków jest pozbawiony wolności, nie ma większego znaczenia.

Właściwym do rozpoznania sprawy sądem będzie sąd przypisany do ostatniego wspólnego miejsca zamieszkania małżonków.

W pozwie rozwodowym należy podać adres, pod którym aktualnie przebywa współmałżonek, czyli adres jednostki penitencjarnej.


Rozwód a pobyt w zakładzie karnym

Osadzony otrzyma pozew rozwodowy od administracji więziennej, która zobowiązana jest do dostarczenia go. Jak każdy pozwany, tak i osoba odbywająca karę w więzieniu, ma prawo ustosunkować się do pozwu. Osadzony może złożyć do sądu odpowiedź na pozew, którą sądowi przekazuje zakład karny. Odbywanie kary pozbawienia wolności niie odbiera pozwanemu żadnych praw procesowych. Osadzeni w zakładach karnych mają prawo do osobistego udziału w sprawie rozwodowej. Podczas odbywania kary, osadzony transportowany jest do sądu przez konwój policyjny. Przebywanie jednego z małżonków w zakładzie karnym komplikuje postępowanie rozwodowe jedynie pod względem organizacyjnym. W pozostałych kwestiach nie różni się ono od standardowego postępowania przy rozwodzie.


Osoba niechcąca kontynuować związku z osobą osadzoną w zakładzie karnym ma takie samo prawo do złożenia pozwu rozwodowego jak wszyscy pozostali.

Może być i tak, że osoba odbywająca karę pozbawienia wolności będzie chciała rozwieść się z osobą pozostającą na wolności. W zakładzie karnym istnieje możliwość złożenia pozwu o rozwód. Pozew zostaje przekazany do sądu przez administrację więzienną.


W takiej sytuacji odbywający karę pozbawienia wolności powód ma prawo do osobistego udziału w rozprawach. Powinien również otrzymywać wszelkie pisma procesowe. Chodzi o pisma, które doręczane są stronom.

Rozwód a pozbawienie wolności małżonka


Czy fakt, że jeden z małżonków przebywa w zakładzie karnym wpływa jakoś na merytoryczne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku rozwodowym – w tym dotyczące winy za rozkład pożycia?


Generalnie jest tak, że sądy przyjmują, iż przebywanie jednego ze współmałżonków w jednostce penitencjarnej nie jest przypadkowe i wpływa destrukcyjnie na pożycie. W oczywisty sposób, więź fizyczna między małżonkami ustaje na skutek braku bliskich kontaktów. Podobnie ma się sprawa z więzią gospodarczą, której praktycznie nie ma. Oddalenie od siebie skutkuje często zanikiem więzi uczuciowej. Sądy upatrują przyczyny rozkładu pożycia w zachowaniu osób dopuszczających się czynów zabronionych, za które odbywają karę więzienia.


Nie ma więc wątpliwości co do tego, iż przebywanie w zakładzie karnym przez jednego z małżonków, może sprawić, że sąd właśnie tego małżonka uzna za wyłącznie winnego rozkładu pożycia. Sytuacja jest jeszcze bardziej oczywista, gdy pozbawiony wolności małżonek odbywa karę za przestępstwa na szkodę współmałżonka lub innych członków rodziny.

Oczywiście, o treści wyroku rozwodowego w danej sprawie nigdy nie należy przesądzać. Sprawy rozwodowe są często skomplikowane i wymagają indywidualnego podejścia sądu. Może być przecież tak, że do rozpadu związku doprowadziła zdrada małżonka, który nie odbywa kary pozbawienia wolności, a problemy z prawem drugiej strony mnie wpływały na więź między małżonkami. Może być w końcu tak, że przestępstwo, za które odbywana jest kara popełniono nieumyślnie, a przed jego popełnieniem dana osoba była dobrym mężem i ojcem lub żoną i matką.

Generalna tendencja do obarczania winą za rozkład pożycia małżonka dbywającego karę pozbawienia wolności nie jest regułą. Nie w każdej sytuacji ktoś taki zostanie uznany przez sąd za winnego rozkładu pożycia małżeńskiego. 


Adwokat Wodzisław Śląski, Jastrzębie-Zdrój, Katowice, Rozwód Mecenas Patryk Riedel