Pomagamy w sprawach ENA.

Pomagamy na terenie całego kraju.

Email: adwokat.riedel@gmail.com, tel.: 500 045 724. 

Czym jest Europejski nakaz aresztowania i czy można go uchylić?

Europejski Nakaz Aresztowania (ENA) jest jednym z najważniejszych narzędzi w ramach współpracy sądowej między krajami Unii Europejskiej. Jego celem jest uproszczenie procedur ekstradycyjnych i przyspieszenie procesu przekazywania oskarżonych lub skazanych osób między państwami członkowskimi. Niemniej jednak, ENA nie jest narzędziem nieomylnym i istnieją sytuacje, w których może on zostać uchylony. Artykuł ten ma na celu zbadanie różnych aspektów związanych z uchyleniem ENA, od proceduralnych wyjątków po społeczne i polityczne konsekwencje.

UCHYLENIE EUROPEJSKIEGO NAKAZU ARESZTOWANIA – PODSTAWY UCHYLENIA:

Istnieją możliwości podważania zasadności wydania Europejskiego Nakazu Aresztowania a także możliwości uzyskania braku zgody państwa gdzie ENA ma być wykonany na przekazanie do państwa UE gdzie ENA został wydany. Osoba względem, której wydano ENA musi sprawdzić czy został on wydany zgodnie z interesem wymiaru sprawiedliwości. Należy również sprawdzić za jakie przestępstwo jest ścigana dana osoba oraz jeśli została skazana to na jaką karę. Wydanie Europejskiego Nakazu Aresztowania zależy od grożącej lub już wymierzonej osobie poszukiwanej kary. Ważne aby przestępstwo za jakie jest ścigana osoba poszukiwana była również przestępstwem w kraju UE w którym ją zatrzymano. Wyjątkiem są najpoważniejsze przestępstwa wedle przepisów UE, takie np. jak: zabójstwo, udział w zorganizowanych grupach przestępczych, itd.

Aby uchylić ENA muszą zaistnieć poniżej wskazane okoliczności: 

• Złożenie wniosku o odroczenie wykonania kary ze względu na zbyt ciężkie skutki dla skazanego lub jego rodziny;

• Złożenie wniosku o odroczenie wykonania kary z uwagi na ciężką chorobę lub chorobę psychiczną;

• Nastąpiło przedawnienie karalności, oczywiście warto to zweryfikować z Sądem i Prokuraturą;

• Na wniosek uchylono zarządzenia wykonania kary;

• Na wniosek zamieniono kary pozbawienia wolności na grzywny;
• Uchylono ENA ze względu na złożenie odwołania.

Co może zrobić adwokat w sprawie uchylenia ENA?

Wynajęty Adwokat może ustalić, czy został wydany ENA, może złożyć wnioski wskazane powyżej w celu uchylenia Europejskiego Nakazu Aresztowania. Adwokat zapoznaje się z aktami sprawy, pertraktuje z Prokuraturą i Sądem, może pomóc w uzyskaniu listu żelaznego, w celu dobrowolnego stawienia się w Polsce celem wykonania czynności procesowych, z gwarancją braku zatrzymania, czy aresztowania oraz gwarancja swobodnego powrotu do kraju UE w którym na stałe przebywa.

Procedura wystawienia europejskiego nakazu aresztowania i wniosek o jego uchylenia.

Przed wystawieniem ENA odbywa się rozprawa sądowa. Jest zalecane, by w tym procesie uczestniczył adwokat osoby poszukiwanej. Umożliwi to podjęcie kroków mających na celu nieudzielenie ENA. Wielu Polaków mieszkających poza krajem, po otrzymaniu Europejskiego Nakazu Aresztowania (ENA) nie ma pojęcia co robić, jak reagować, jak się bronić. W takiej sytuacji, pierwszym krokiem powinno być udanie się do dostępnego adwokata bądź złożenie w Sądzie wniosku o przyznanie obrońcy z urzędu. Kolejny krok, to znalezienie w Polsce adwokata, który specjalizuje się w sprawach związanych z ENA i podjęcie z nim współpracy. Należy też podkreślić, że podstawą do podważenia Europejskiego Nakazu Aresztowania (ENA) są błędy, jakie popełnił Sąd w Polsce. Z tego względu, ważne jest, by w sprawie brał udział obrońca polski, który dobrze zna polskie przepisy związane z ENA. Polski obrońca ma prawo do jednoczesnego prowadzenia postępowania, które ma na celu uchylenie Europejskiego Nakazu Aresztowania w Polsce. Może w tym celu złożyć wniosek o odroczenie wykonania kary. Może również wnioskować o uchylenie zarządzenia wykonania kary.

Jak sprawdzić czy jest się poszukiwanym europejskim nakazem aresztowania?

W debatach publicznych często pojawia się pytanie, gdzie znaleźć listę osób poszukiwanych na podstawie europejskiego mandatu aresztowania? Nie istnieje publiczny wykaz osób poszukiwanych na podstawie ENA. Informacje te można uzyskać na stronie Policji [https://poszukiwani.policja.pl/] lub Interpolu [https://www.interpol.int/]. Wszystkie publikacje online nie dają pewności, czy dana osoba jest poszukiwana. Ostatnio aktualizowane bazy danych nie są stale odświeżane. Dlatego najlepszym źródłem informacji jest zlecenie adwokatowi wglądu w akta sprawy. Zapozna się on z kompletem dokumentów i będzie mógł jednoznacznie stwierdzić, czy został wydany ENA oraz jakie były jego podstawy.

Osoba, której dotyczy poszukiwanie, musi być świadoma, że jest to mandat do natychmiastowego zatrzymania i przewiezienia do najbliższego aresztu. W każdej chwili może zostać rozpoznana przez funkcjonariusza lub przypadkowego przechodnia i w efekcie zatrzymana. Może to nastąpić nawet podczas rutynowej kontroli, gdy funkcjonariusz wpisując dane do systemu uzyska informację o poszukiwaniach na podstawie Europejskiego Nakazu Aresztowania (ENA). Dane osób poszukiwanych są wprowadzane do Systemu Informacyjnego Schengen. Dostęp do tego systemu mają między innymi: Policja, Straż Graniczna, Sądy i Prokuratury.

W związku z powyższym, wszyscy obywatele Polski mieszkający zagranicą i objęci Europejskim Nakazem Aresztowania, powinni jak najszybciej skorzystać z pomocy polskiego adwokata znającego się na Przepisach i zasadach dotyczących ENA. Polskie prawo może stanowić powód, dla którego Europejski Nakaz Aresztowania (ENA) zostanie uchylony lub nie wykonany.

Za jakie przestępstwa może zostać wystawiony ENA?

Europejski nakaz aresztowania może być wystosowany w każdej sprawie karnej, w której zapadł wyrok minimum 4 miesięcy pozbawienia wolności. Jeżeli wyro nie zapadł, lecz osoba jest poszukiwana, to ENA może być wystawiony jeśli za dane przestępstwo grozi co najmniej 1 rok pozbawienia wolności. Czasami zdarza się, że dana osoba nie wie, że jest poszukiwana, albo że zapadł wobec niej wyrok. Często osoba taka przebywa za granica wiele lat, ułożyła już sobie życie, założyła rodzinę, jest zatem wielce zaskoczona, że jest poszukiwana europejskim Nakazem Aresztowania.

Ile czasu trwa wykonanie europejskiego nakazu aresztowania w Państwie zatrzymania osoby poszukiwanej?

Kraj Państwa, w którym zatrzymana osobę poszukiwaną poprzez ENA, musi podjąć finalną decyzję w przedmiocie wykonania europejskiego nakazu aresztowania w terminie 60 dni od daty zatrzymania osoby poszukiwanej Jeżeli osoba poszukiwana wyraża zgodę na przekazanie do Państwa w którym wystawiono ENA, to postanowienie o przekazaniu musi zostać wydane w terminie 10 dni od daty zatrzymania. Osoba poszukiwana musi zostać przekazana jak najszybciej w terminie ustalonym przez Państwo gdzie został wydany ENA, jednakże nie później niż 10 dni. od wydania decyzji o przekazaniu, czyli wykonaniu europejskiego nakazu aresztowania.

Kiedy Państwo wykonania ENA może odmówić przekazania osoby poszukiwanej?

Państwo gdzie ma wyć wykonany europejski nakaz aresztowania może odmówić przekazania osoby poszukiwanej w następujących sytuacjach: 

Podstawy obowiązkowe - obligatoryjne:

- Osoba poszukiwana został już osądzona za to samo przestępstwo.

- Osoba poszukiwana jest niepełnoletnia.

- Prawo amnestii, tj. w państwie gdzie nakaz ENA ma być wykonany obowiązuje amnestia za przedmiotowe przestępstwo.

Podstawy nieobowiązkowe - nieobligatoryjne:

- Przedawnienie karalności.

- W stosunku do osoby poszukiwanej zapadło inne prawomocne rozstrzygnięcie o przekazaniu jej do innego kraju UE.

- Toczy się inne postępowanie przeciwko osobie poszukiwanej w państwie wykonania ENA.

- Brak podwójnej karalności przestępstw innych niż 32 przestępstwa wymienione w art. 2 ust. 2 decyzji ramowej.

Prawo UE  wskazuje na wiele innych możliwości odmowy wydania osoby poszukiwanej w drodze ENA, są one uregulowane w Decyzji UE Ramowej Rady z dnia 13 czerwca 2002 roku.

Odroczenie wykonania kary.

Europejski Nakaz Aresztowania może być zneutralizowany poprzez doprowadzenie do tego, że krajowy Sąd wyda postanowienie o odroczeniu wykonania kary pozbawienia wolności. I tu pojawia się problem: jak doprowadzić do tego, by uzyskać od Sądu takie postanowienie? Jak to zwykle z prawem bywa, aby czegoś dokonać, trzeba znać związane z tym przepisy. W przypadku odraczania kary pozbawienia wolności, posłużyć się można następującymi dwoma przepisami:

Pierwszy mówi o tym, że Sąd odroczy karę pozbawienia wolności, jeśli wykaże się, że skazany jest w tak złym stanie zdrowia, że nie jest w stanie odbyć orzeczonej kary. Choroba skazanego musi być na tyle ciężka, by uniemożliwiała mu odbycie kary. W grę wchodzą również choroby psychiczne. Jeśli chodzi o inne schorzenia, to muszą być one tak ciężkie, by pobyt skazanego w placówce penitencjarnej zagrażał jego życiu lub poważnym ubytkiem zdrowia. Nie istnieje żadna lista chorób, które należy wziąć tu pod uwagę, bądź odrzucić. Choroba skutkująca odroczeniem kary pozbawienia wolności może być dowolna. Ważne, by dokumentacja medyczna wyraźnie wskazywała na to, że pobyt skazanego w zakładzie karnym, będzie skutkował bardzo poważnym uszczerbkiem na zdrowiu. Oczywiście, nie bierze się pod uwagę przeziębienia, ale powodem do odroczenia kary może jak najbardziej być poważny zabieg chirurgiczny, który czeka skazanego. Na podstawie dokumentacji medycznej, obowiązkiem sądu jest odroczenie wykonania kary do czasu, w którym stan zdrowia skazanego będzie pozwalał na odbycie jej. Inaczej mówiąc, kara musi zostać odroczona do momentu, gdy pobyt w placówce penitencjarnej nie będzie stanowił poważnego zagrożenia dla zdrowia i życia skazanego. Dokumentacja medyczna może być podstawą do wielokrotnego odraczania kary. Nie ma czegoś takiego, jak ostateczny termin odraczania kary.

Drugi przepis, na podstawie którego można uzyskać odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności zakłada, że odroczenie to jest możliwe, gdy natychmiastowe umieszczenie skazanego w placówce penitencjarnej wywoła zbyt ciężkie skutki dla niego lub jego rodziny. Każde umieszczenie w placówce penitencjarnej łączy się z negatywnymi skutkami zarówno dla osadzonego, jak i członków najbliższej rodziny.

Na podstawie wydanych dotychczas orzeczeń sądowych można wnioskować, że podstawę odroczenia wykonania kary może stanowić jedynie sytuacja, wywołująca cięższe od przeciętnych negatywne skutki. Oczywiście, nie istnieje lista skutków, które należy wziąć pod uwagę lub pominąć. Ocena ciężaru skutków jest w gestii sądu. Składając do sądu wniosek o odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności, można opisać każdą sytuację życiową skazanego. Warunkiem wzięcia jej pod uwagę jest uznanie przez Sąd, że wykonanie kary w danym momencie wywoła w życiu skazanego i jego rodziny skutki wykraczające poza standardowe uciążliwości takiej sytuacji.

Fakt, że nie ma listy sytuacji, które należy wziąć pod uwagę, sprawia, że ocena ich należy całkowicie do sądu. Sąd ma w tym zakresie szeroki margines swobody. Skutkiem tego, uzyskanie lub nie uzyskanie odroczenia wykonania kary zależy w dużej mierze od liberalnego lub restrykcyjnego podejścia do sprawy. W niektórych sądach uzyskanie odroczenia wykonania kary jest stosunkowo łatwe, w innych z kolei prawie niemożliwe. Zdarza się i tak, że identyczny wniosek dotyczący tego samego skazanego w jednym sądzie zostanie odrzucony, a w drugim przyjęty.

Odroczenie wykonania kary z uwagi na zbyt ciężkie skutki dla skazanego lub członków rodziny ma charakter czasowy. Na tej podstawie, wykonanie orzeczonej kary nie może być odraczane na dłużej niż 12 miesięcy. Termin ten dotyczy też łącznych odroczeń wykonania danej kary. Odroczenie wykonania kary na czas dłuższy niż 1 rok, może nastąpić jedynie w przypadku, gdy skazany jest ciężko chory lub cierpi na chorobę psychiczną.

W momencie, gdy Sąd wyda postanowienie o odroczeniu wykonania kary na przykład na pół roku i postanowienie to się uprawomocni, sąd musi też wstrzymać poszukiwania skazanego, które miały na celu doprowadzenie go do placówki penitencjarnej. Poza tym, obowiązkiem sądu jest wystąpienie do sądu okręgowego z wnioskiem o uchylenie postanowienia o europejskim nakazie aresztowania. Po uchyleniu – nakaz taki staje się nieważny, a postępowanie w zagranicznym sądzie zostaje umorzone. Jeśli skazany został wcześniej zatrzymany, objęty dozorem elektronicznym lub aresztowany, wszystkie zastosowane środki przestają istnieć. Od tej chwili, skazany przestaje być przedmiotem zainteresowania sądu.

W Polsce, podobnie jak w innych krajach Unii Europejskiej, uchylenie Europejskiego Nakazu Aresztowania jest procesem skomplikowanym i wieloetapowym. Wymaga on starannej analizy i oceny, zarówno w kontekście prawnym, jak i etycznym. Należy pamiętać, że każdy przypadek jest inny i podlega indywidualnej ocenie. Zrozumienie procesu i kryteriów uchylenia ENA w Polsce jest istotne zarówno dla praktyków prawa, jak i dla ogółu społeczeństwa, aby lepiej zrozumieć, jak działa system prawny i jakie są jego granice. To również podkreśla znaczenie ciągłego monitorowania i ewaluowania praktyk prawnych, aby zapewnić, że są one zgodne z podstawowymi zasadami sprawiedliwości i prawami człowieka.

Kryteria wydania Europejskiego Nakazu Aresztowania.

Nie każdy przypadek kwalifikuje się do wystawienia Europejskiego Nakazu Aresztowania - ENA. Główne kryteria ENA to na przykład:

- Powaga przestępstwa, w przypadku przestępstw bardzo poważnych, jak terroryzm czy zabójstwo, wystawienie ENA jest niemalże automatyczne.

- Długość kary, ENA może być wystawiony, jeśli za danym przestępstwem stoi kara pozbawienia wolności przekraczająca 12 miesięcy.

- Podwójna karalność – przestępstwo musi być uznawane jako takowe we wszystkich krajach UE.

Krytyka i Kontrowersje związane z Europejskim nakazem aresztowania - ena.

ENA nie jest wolny od krytyki. Zarzuty często dotyczą:

- Naruszenia praw człowieka, w przypadkach, gdzie podejrzany może zostać poddany torturom czy niewłaściwym warunkom w areszcie.

- Nieproporcjonalność, ENA może być czasem stosowany w przypadkach, które nie wymagają tak drastycznej reakcji jak międzynarodowa ekstradycja.

- Wpływ na suwerenność krajów, ENA ogranicza zdolność krajów do podejmowania niezależnych decyzji sądowych.

EUROPEJSKI NAKAZ ARESZTOWANIA I JEGO UCHYLENIE - POMAGAMY NA TERENIE CAŁEGO KRAJU, ADWOKAT PATRYK RIEDEL, Email: adwokat.riedel@gmail.com, tel.: 500 045 724.