Warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności
W myśl nowych przepisów, zawieszone kary pozbawienia
wolności mają być grzywnami lub zmodyfikowanymi karami ograniczenia wolności. Wspomniane
zmiany dotyczą prawie wszystkich przepisów dotyczących stosowania warunkowego
zawieszenia wykonania kary.
Aktualnie, warunkowe zawieszenie wykonania kary może być
stosowane tylko i wyłącznie w odniesieniu do kary izolacyjnej. Wcześniej
instrument ten stosowano także w odniesieniu do kar grzywny i ograniczenia
wolności.
Warunkowo można zawiesić tylko taką karę izolacyjną, której
czas nie przekracza jednego roku. Przy czym, w chwili popełnienia czynu sprawca
nie jest skazany na pozbawienie wolności.
Okres próby, czyli czas w jakim zawieszone jest wykonanie
kary, wynosi obecnie od roku do 3 lat. Wyjątek stanowią tu młodociani i
sprawcy, którzy popełniają przestępstwo przemocy na osobach wspólnie
zamieszkujących. Dla nich okres próby wynosi od 2 do 5 lat. Jedni i drudzy
podlegają również obligatoryjnemu dozorowi.
Od powyższej reguły można odstąpić jedynie wtedy, gdy
istnieje uzasadnienie zastosowania tzw. nadzwyczajnego złagodzenia kary.
Instytucja ta pozwala warunkowo zawiesić karę więzienia do lat pięciu na czas
próby, który może wynosić nawet 10 lat.
Kolejna zmiana wprowadzona z dniem 1 lipca 2015, to
możliwość skrócenia nawet o połowę okresu kary orzeczonej z warunkowym
zawieszeniem wykonania. Oceniając zasadność skrócenia orzeczonej kary, sąd musi
dokładnie prześledzić dotychczasowy przebieg próby, a także szczegółowo
przyjrzeć się temu, jak sprawca wykonuje narzucone mu obowiązki.
Kolejne novum, to instytucja zmieniająca warunkowo
zawieszoną karę pozbawienia wolności na karę grzywny lub ograniczenia wolności.
Sąd może sięgnąć po tę możliwość, jeśli w trakcie próby, sprawca dopuści się
rażącego naruszenia prawa. Przez naruszenie prawa rozumie się tu popełnienie
przestępstwa, uchylanie się od obowiązku płacenia grzywny, unikanie dozoru,
brak wypełniania innych obowiązków narzuconych przez sąd itp. Sankcje te nie
dotyczą sprawców uchylających się od obowiązku opuszczenia lokalu, który
zajmowali wraz z pokrzywdzonym; nie dotknie tych, którzy wbrew nakazowi sądu
nie dokonali świadczeń pieniężnych; nie odczują jej również ci, którzy nie
naprawili szkody wynikającej z popełnionego przestępstwa. Instytucja ta nie
dotyczy także skazanych, którzy otrzymali warunkowo zawieszoną karę pozbawienia
wolności z nadzwyczajnym jej złagodzeniem, a kara została orzeczona bez
rozprawy.
Wart zaznaczenia i omówienia jest również art. 4 § 1 kk. W
myśl zawartych tam przepisów, jeśli w czasie orzekania obowiązuje ustawa inna
niż w czasie gdy zostało popełnione przestępstwo, sąd ma kierować się nową, ale
brać pod uwagę głównie tę, która jest korzystniejsza dla sprawcy.
Podsumowanie:
Nowe przepisy są w praktyce dużym ograniczeniem stosowania
warunkowego zawieszenia wykonania kary.
Dla wielu sprawców, korzystniejsza będzie ustawa sprzed 1
lipca 2015. Stosując ją, trzeba brać pod uwagę całość przepisów, a nie tylko
ich część. W szczególności chodzi tu o zwrócenie uwagi na możliwość zamiany
kary na rodzajowo łagodniejszą; możliwość narzucania różnych obowiązków;
możliwość zatarcia skazania itp.
Nie można jednocześnie stosować przepisów starej i nowej
ustawy.
Wobec osób skazanych na warunkowo zawieszoną karę
pozbawienia wolności przed 1 lipca 2015 można stosować przepisy ustawy z dnia
20 lutego 2015r, w myśl których karę tę można zamienić na grzywnę lub
ograniczenie wolności. Obejmuje to także skazanych na karę pozbawienia wolności
nie dłuższą niż rok, z warunkowym zawieszeniem jej wykonania.
Zamiana kary pozbawienia wolności na rodzajowo łagodniejszą może nastąpić na skutek złożenia przez skazanego do sądu odpowiedniego wniosku. Treścią wniosku musi być uzasadnienie przekonujące sąd do zastosowania w/w środka łagodzącego karę. Sąd musi być przekonany, że złagodzenie sankcji nie uchybi realizacji jej celów.
Adwokat Wodzisław Śląski, Jastrzębie-Zdrój, Rybnik
Adwokat Patryk Riedel,Tel: 500 045 724.