Zadano mi kiedyś pytanie, czy można wnieść roszczenie przeciwko współmałżonkowi o zaspokojenie potrzeb rodziny w sytuacji, gdy małżonkowie nie posiadają wspólnego potomstwa.

Przypominam, że roszczenie tego typu ma miejsce, gdy jedno z małżonków nie dokłada się do utrzymania rodziny. W takiej sytuacji sąd ma prawo nakazać takiej osobie regularne wpłacanie określonej sumy pieniężnej na rzecz współmałżonka i do jego rąk, w ramach zaspokojenia potrzeb rodziny.

Roszczenie takie zgłaszane jest zazwyczaj wtedy, gdy małżonkowie zaczynają żyć w rozłączeniu.

Zabezpieczenie żądania alimentów

W sprawach o rozwód roszczenie o zaspokojenie potrzeb rodziny pełni rolę zabezpieczenia żądania alimentacyjnego. Inaczej mówiąc, jeden z małżonków może zostać zobowiązany przez sąd do płacenia alimentów zanim skończy się proces rozwodowy. Prawnicy spierają się w kwestii nazywania tych środków alimentami. Zdaniem niektórych są to środki na zaspokojenie potrzeb rodziny, a nie alimenty.

Ciekawą kwestią jest rozstrzygnięcie, któremu z małżonków przysługują tego typu środki, a który musi je płacić.

Rozwiązanie tej kwestii nasuwa się samo: w sytuacji, gdy małżonkowie posiadają wspólne potomstwo, ognisko domowe jest tam, gdzie mieszkają dzieci. A zatem, na zasądzenie określonej kwoty na rzecz zaspokojenia potrzeb rodziny może liczyć ta strona, z którą zamieszkują dzieci. Płatnikiem świadczenia będzie rodzic, którego kontakt z dziećmi jest rzadszy.

Zaspokojenie potrzeb rodziny na małżonka

Jak wygląda sytuacja rodziny, w której nie ma wspólnych dzieci? Czy wtedy roszczenie o zaspokojenie potrzeb rodziny w ogóle może mieć miejsce?

Tak, roszczenie takie przysługuje stronie, której sytuacja materialna jest gorsza. Założenie rodziny zobowiązuje obu małżonków do wzajemnej pomocy i zaspokajania swoich potrzeb.

Jeśli w wyniku rozłączenia jedna strona znajduje się w gorszym położeniu materialnym, może domagać się od drugiej strony pomocy w tym zakresie. Stan taki trwa przynajmniej do ostatecznego rozwiązania małżeństwa. Następnie, kwestia ta regulowana jest w wyroku rozwodowym, na podstawie stosownych przesłanek.

Środki mające zaspokajać potrzeby rodziny mogą być zasądzone zarówno w postępowaniu rozwodowym, jak i w zwyczajnym postępowaniu uruchamianym po tego typu roszczeniu. W postępowaniu rozwodowym sąd może udzielić zabezpieczenia w formie takich środków, ale nie wpływa to na rozstrzygnięcie w kwestii winy za rozkład pożycia małżeńskiego, a także ewentualnych alimentów płaconych w przyszłości na rzecz małżonka.

Podsumowując: roszczenie o zaspokojenie potrzeb rodziny nie dotyczy tylko rodzin z dziećmi. Może dotyczyć też samych małżonków. 

Adwokat Wodzisław Śląski, Jastrzębie-Zdrój, Katowice, Rozwód, Mecenas Patryk Riedel