Zwrot nienależnie pobranego świadczenia z ZUS (świadczenie nienależne) – Odwołanie od decyzji ZUS



ZUS obecnie szuka wielu sposobów oszczędności, co jest faktem powszechnie znanym. Szuka ich między innymi w wypłacanych ludziom świadczeniach. ZUS coraz częściej wszczyna kontrolę przeciwko osobom którym wypłacał wcześniej świadczenia. Po kontroli z reguły też zobowiązuje do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń. Często są to znaczne kwoty, gdyż obejmują pewien okres czasu w którym świadczenia były pobierane, może to być kilka miesięcy, a nawet kilka lat. Są to z reguły kwoty rzędu od kilku tysięcy złotych, do nawet kilkuset tysięcy złotych. Klasykiem jest kontrola z ZUS i żądanie zwrotu rzekomo nienależnie pobranego zasiłku chorobowego, czy macierzyńskiego. 


Porada jak działać.

 

Podstawowa zasada jest taka, aby nie działać zbyt szybko i zastanowić się nad podjętymi krokami, aby nie narazić się na ostateczna decyzję ZUS w której stwierdza się, że świadczenia były pobrane nienależnie i zobowiązuje się do ich zwrotu. W obecnym stanie prawnym osoba, która otrzymała nienależne świadczenie, jest zobowiązana do jego zwrotu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie (art. 84 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych). W takich wypadkach konieczny będzie złożenie odwołania od decyzji ZUS, które będzie rozpatrywane przez Sąd w procesie sądowym.


Definicja świadczenia nienależnego.


Zgodnie z przepisem  art. 410 §  2 k.c. świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia. Na tej podstawie bazuje ZUS.

 

Kwotami nienależnie pobranymi uważa się świadczenia:


1)     wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie do nich prawa, wstrzymanie wypłaty w całości lub w części, jeżeli świadczeniobiorca był pouczony o braku prawa do ich pobierania;

 

2)    przyznane lub wypłacone na podstawie nieprawdziwych zeznań lub fałszywych dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd organu wypłacającego świadczenia przez osobę, które je pobrała.


 

Obrona jaką stosuje się w odwołaniu od decyzji zobowiązującej do zwrotu nienależnego świadczenia. 

 

- Należy wykazać brak złej woli ubezpieczonego, tj. niewprowadzenie ZUS w błąd. ZUS może żądać zwrotu nienależnie pobranego świadczenia, jeżeli podstawą do jego ustalenia było np. przedstawienie nieprawdziwych dokumentów. Chodzi tu np. o pozorność świadczenia pracy, czy pozorność prowadzenia działalności gospodarczej przez ubezpieczonego mającej na celu uzyskanie świadczeń z ZUS. Mogą to być również inne przypadki, przykładów można mnożyć multum.

 

- Wykazanie braku świadomości ubezpieczonego odnośnie nie istnienia podstawy do wypłacania świadczenia. Żądanie zwrotu nienależnego świadczenia z ubezpieczenia społecznego uzasadnione jest tylko wobec osoby, która otrzymała świadczenie bez podstawy prawnej, i tylko wówczas, gdy miała świadomość, że wypłacone świadczenie jej się nie należy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 marca 2012 r., I UK 331/11).

- Wskazanie na brak należytego pouczenie ubezpieczonego o braku prawa do pobierania świadczenia z ZUS. Wskazać należy, że samo pouczenie powinno być należyte, czyli powinno być wyczerpujące oraz winno wyraźnie wskazywać okoliczności, w których dochodzi do pobrania nienależnego świadczenia. Ma być dokonane w taki sposób, aby było w pełni i wyraźnie zrozumiałe dla osoby, do której jest skierowane. Pouczenie nie może być zatem abstrakcyjne, niekonkretne, a w szczególności nie może odnosić się do wszystkich hipotetycznych okoliczności powodujących ustanie prawa do świadczeń (wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 9 lutego 2005 r., III UK 181/04 oraz z dnia 4 września 2007 r., I UK 90/07).

- Należy wskazać przy tym, że powyżej wskazane obydwie przesłanki powinny występować łącznie. (Wyrok Sądu Najwyższego z 2 grudnia 2009 roku, I UK 174/09).


-Obowiązek zwrotu pobranego świadczenia nie powstaje, gdy decyzja przyznająca świadczenie, albo określająca jego wymiar była wynikiem błędu ze strony ZUS. Tak pobierane świadczenie nie są uznawane za świadczenia nienależne, zgodnie zresztą z przyjęta powyżej linią orzeczniczą Sądu Najwyższego.

- Na koniec wskazać należy na upływ terminu przedawnienia. Zgodnie zaś z art. 84 ust. 3 ustawy nie można żądać zwrotu kwot nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczeń społecznych za okres dłuższy niż ostatnie 12 miesięcy, jeżeli osoba pobierająca świadczenia zawiadomiła organ wypłacający świadczenia o zajściu okoliczności powodujących ustanie prawa do świadczeń albo wstrzymanie ich wypłaty, a mimo to świadczenia były nadal wypłacane, a w pozostałych przypadkach - za okres dłuższy niż ostatnie 3 lata.

Powyższy przepis prawny Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodny z Konstytucją w zakresie, w jakim dopuszcza wydanie decyzji nakazującej zwrot nienależnie pobranego świadczenia rehabilitacyjnego bez względu na upływ czasu od daty wypłaty tego świadczenia (sygn. akt P 131/15).

 

ZWROT NIENALEŻNIE POBRANEGO ŚWIADCZENIA Z ZUS - ODWOŁANIE OD DECYZJI ZUS - POMAGAMY NA TERENIE CAŁEGO KRAJU, ADWOKAT PATRYK RIEDEL - ADWOKAT WODZISŁAW ŚLĄSKI. Email: adwokat.riedel@gmail.com, tel.: 500 045 724.